Fenomen monoteizmu Żydów na tle powszechnego politeizmu.

Mały i pogardzany naród izraelski w ciągu swoich dziejów miał zawsze świadomość wielkiej misji powierzonej mu przez Boga; panowało powszechne przekonanie, że to właśnie w tym narodzie przyjdzie na świat oczekiwany Mesjasz. Izraelici całą swoją nadzieję pokładali w wypełnieniu się tego proroctwa. To, co najbardziej zdumiewa historyków religii, to fakt, że Izrael od początku swoich dziejów wierzył tylko w jednego Boga, chociaż wszystkie starożytne religie oddawały cześć wielu bogom. Narody, które stworzyły całą kulturę i cywilizację starożytną, przewyższały Hebrajczyków we wszystkich dziedzinach życia (m.in. w sztuce, filozofii oraz technice), tylko w dziedzinie religii lud izraelski miał nieskończenie doskonalsze pojęcie Boga, który jest jedynym, świętym i sprawiedliwym Stwórcą oraz Panem całej stworzonej rzeczywistości. Jedynym wytłumaczeniem tego szokującego faktu jest przyjęcie wyjaśnienia Pisma Świętego – że to sam Bóg wybrał ten maleńki izraelski lud i objawił mu prawdę o sobie.
Jest to Bóg, który stworzył całą przyrodę – a więc przyroda nie jest Bogiem, lecz stworzeniem. Co więcej, Bóg-Jahwe stwarza człowieka na swój obraz i podobieństwo, obdarowuje go rozumem, wolnością i zdolnością do miłości, a więc również człowiek jest odrębny od przyrody, ma wolność wyboru i może Bogu się sprzeciwić. Natomiast wszystkie starożytne religie ukazywały całą przyrodę jako rzeczywistość, gdzie działają magiczne moce, gdzie roi się od wielu bogów, którymi są również gwiazdy i księżyc. Tymczasem dla prostego ludu izraelskiego słońce, gwiazdy, planety i wszystko, co istnieje, jest dziełem jednego Boga. W przyrodzie Hebrajczycy nie widzieli żadnej magii, a pierwsze przykazanie Dekalogu zakazywało im tworzenia sobie bożków, oddawania czci przyrodzie i wszelkiemu stworzeniu. Bóg-Jahwe jest Panem całego wszechświata, a jako jedyny sprawiedliwy i święty, wzywa ludzi, aby stawali się świętymi: „Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Pan, Bóg wasz!” (Kpł 19, 2).
Tylko w judaizmie i w chrześcijaństwie człowiek jest współpracownikiem Boga, osobą, która ma dar wolności, a więc może przyjąć lub odrzucić zaproszenie do współpracy z Bogiem. Wszystkich badaczy religii zdumiewa to, że Izrael jest jedynym narodem, który przetrwał do naszych czasów i zachował nienaruszoną wiarę w Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba. Nie przetrwali Rzymianie, Grecy, Asyryjczycy, Babilończycy, Fenicjanie, Etruskowie, Kartagińczycy czy Macedończycy, którzy w odróżnieniu od Hebrajczyków byli potężnymi narodami, o rozwiniętej kulturze i cywilizacji.
http://www.milujciesie.org.pl/nr/temat_numeru/ukryty_bog1.html
————————————-
BRAK PODOBIZN BOGA JAHWE WŚRÓD ŻYDÓW
Badacze historii wspólnie twierdzą, że Izrael był jedynym narodem przedchrześcijańskim, który nie posiadał obrazów Boga w swoim kulcie. Do obecnych czasów nie znaleziono żadnego wizerunku, który można by było traktować jako podobiznę Boga – Jahwe.
Wynikało to z Objawienia, które spotykamy w Starym Testamencie. np.: w Wj „Nie będziecie sporządzać obok Mnie bożków ze srebra ani bożków ze złota nie będziecie sobie czynić.” Kpł 19:4 „Nie zwracajcie się do bożków. Nie czyńcie sobie bogów z lanego metalu. Ja jestem Pan, Bóg wasz !”, a przede wszystkim w księdze Pwt 4:15 – 25 „ Pilnie się wystrzegajcie – skoroście nie widzieli żadnej postaci w dniu, w którym mówił do was Pan spośród ognia na Horebie – abyście nie postąpili niegodziwie i nie uczynili sobie rzeźby przedstawiającej podobiznę mężczyzny lub kobiety, podobiznę jakiegokolwiek zwierzęcia, które jest na ziemi, podobiznę jakiegokolwiek ptaka, latającego pod niebem, podobiznę czegokolwiek, co pełza po ziemi, podobiznę ryby, która jest w wodach – pod ziemią. Gdy podniesiesz oczy ku niebu i ujrzysz słonce, księżyc i gwiazdy i wszystkie zastępy nieba, abyś nie pozwolił się zwieść, nie oddawał im pokłon i nie służył…”
W Piśmie Świętym ST można znaleźć wiele tekstów zabraniających tworzenia podobizn bożków. Prorocy izraelscy zwalczali powstawanie podobizn Boga oraz oddawania im czci, wskazując, że kult ten w swej oficjalnej formie powinien odbywać się bez żadnych obrazów. Prawdziwy, właściwy kult Boga – Jahwe nie potrzebuje obrazów.
Gerchard von Rad, który zajmował się biblijnym światem ST uważa, iż zakaz wykonywania obrazów w Izraelu z całkowicie odmiennego rozumienia świata, niż to które istniało na Starożytnym Wschodzie. Tam kontakt z bóstwem odbywał się za pośrednictwem świata przyrody, o wiele łatwiej i bardziej bezpośrednio niż to miało miejsce w Izraelu. Bożkowie dużych lub małych religii byli personifikowani z potęgami nieba, ziemi czy też podziemia. Jednak nie takim jest stosunek Boga – Jahwe do świata. Mimo tego, że Bóg przenika świat swoją mocą, swoją twórczą siłą, to jednak jest On w stosunku do świata transcendentnym, przewyższającym to wszystko, co należy do tego świata. Bóg występuje jako Stwórca całego kosmosu, wszelkiej rzeczy. To wszystko oznaczało, że zakaz wykonywania obrazów należał do sfery tajemniczości, w której odbywało się ukazywanie Jahwe w kulcie i w historii. Teofanie te odbywały się za pośrednictwem SŁOWA, które przybliżało ludziom imię Boga.
Od czasów Machabejskich zakaz tworzenia obrazów przeniesiono na wszystkie dziedziny sztuki plastycznej przedstawiającej żywe istoty, w taki sposób poszerzając przepisy Dekalogu, który początkowo zakazywał tylko przedstawiania podobizny Boga. Rygoryzm ten był związany z walką judaizmu z kulturą hellenistyczną.
Dla ST ludzki świat, a razem z nim całe stworzenie, nie mogło być świętym obrazem, ponieważ przez grzech zostało oddzielone od Boga – Stworzyciela. Obraz Boży w człowieku na wskutek grzechu został zniekształcony. W tym stanie oderwania od Boga, obraz zrobiony przez człowieka czy też jakaś rzecz z tego świata, nie mogłyby być w odpowiedniej relacji do Boga. Ukazywałoby w tym zafałszowaną rzeczywistość i stałoby się jakimś idolem. Dlatego też, to co ziemskie i to co ludzkie nie może przedstawiać Boga, ponieważ jest ono zniekształcone i oddzielone od Boga, a przez to nie może symbolizować Stwórcy.
Św. Jan Damasceński, największy znawca i piewca ikony, odkrywa tajemną wskazówkę co do przyszłych możliwości przedstawiania Boga zstępującego w postaci cielesnej. „Jakąż to tajemną wskazówkę przekazują te fragmenty Pisma – zastanawia się. Bezsprzecznie, jest to zakaz przedstawiania Boga niewidzialnego; lecz gdy ujrzysz Tego, który nie ma ciała, jak staje się człowiekiem z twego powodu, wówczas ujrzysz wizerunek Jego ludzkiej postaci. Gdy niewidoczny, przybierając postać cielesną, stanie się postrzegalny wówczas uczyń podobiznę Tego, który się ukaże (…) Gdy Ten, który będąc postacią współistotną Ojcu, ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi (por. Flp 2, 6 – 7 ), stając się w ten sposób ograniczony w ilości i jakości przez swoją postać cielesną, wówczas namaluj (… ) i ukazuj wszystkim Tego, który zechciał się ukazać. Namaluj Jego Narodzenie z Najświętszej Dziewicy, Chrzest w Jordanie, Przemienienie na górze Tabor (… ), odmaluj wszystko słowami i kolorami, w księgach i na deskach.” Tak więc zakaz przedstawiania Boga niewidzialnego zawiera w sobie implicite polecenie tworzenia Jego wizerunków, gdy ostatecznie wypełnią się proroctwa. Słowa Boga „Nie widzieliście postaci nie odtwarzajcie jej więc”, mają oznaczać: „Nie czyńcie podobizny Boga, dopóki Go nie zobaczycie.” Nie sposób tworzyć obrazu Boga niewidzialnego, „gdyż jak można by oddać to, co niedostępne dla oczu ?” Gdyby taki obraz powstał mimo wszystko, opierałby się na wyobraźni, a więc na czymś co wymyślone, na kłamstwie.
W konsekwencji można wnioskować, że zawarty w Piśmie zakaz przedstawiania Boga łączy się z głównym przeznaczeniem narodu Izraela. Rację bytu ludu wybranego stanowiła służba prawdziwemu Bogu. Z posługą tą wiązał się ściśle mesjanizm, przygotowanie i zapowiedz tego, co miało zostać później objawione w NT.
http://www.grekokatolicy.pl/artykuly/sztuka-sakralna2/teologia-ikony.html